DE NEDERLANDSE VIRGINIA WOOLF - CÉCILE DE JONG VAN BEEK EN DONK
- Sebastiaan Coops
- 18 nov 2024
- 5 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 10 jan
door Sebastiaan Coops -
Als Viriginia Woolf Nederlands was, dan had ze Cécile de Jong van Beek en Donk geheten (1866-1944). Cécile was één van de twee dochters uit de adellijke De Jong familie, met een landgoed in Beek en Donk in Noord-Brabant. Samen met haar zus Elsa waren ze van plan om iets betekenisvols te leveren voor de vrouwenemancipatie in Nederland.
Cécile trouwde in 1890 met Adriaan Goekoop, de bekende en steenrijke vastgoedmagnaat uit Den Haag die daar zowat alle grond bezat waar de villawijken op gebouwd zijn. De naam Adriaan vond ze niet mooi klinken en noemde hem daarom maar Paul. Hun huwelijk bleef liefdeloos en inspireerde Cécile om te doen wat ze zelf wilde: opkomen voor de vrouwenkwestie.
Omstreeks 1893 begon Cécile met het monumentale werk Hilda van Suylenburg, dat de meest gelezen Nederlandse feministische roman zou worden. In veel opzichten doet Hilda, de hoofdpersoon uit het boek, denken aan Cécile en haar zus Elsa. Het leven van Hilda is oppervlakkig en in dienst van het zoeken naar amusement en een goede partij om mee te trouwen. Ze vindt een vriendin in een vrouwelijke arts, Corona van Oven en gaat studeren. Cécile, toen inmiddels drie jaar woonachtig in Den Haag, was helemaal klaar met dit lege leven. Ook Cécile vond haar eigen vrouwelijke arts, Catharine van Tussenbroek uit Amsterdam. Vrouwen als Catharine inspireerden haar om zich intensiever met de emancipatiestrijd bezig te houden. Haar zus Elsa studeerde niet geheel toevallig net als Hilda rechten, en zou als eerste Nederlandse vrouw daarin afstuderen. Wat helaas niet lukte.
Alles veranderde tijdens haar reis in 1893 met Paul door de Verenigde Staten. Ze zag er de Wereldtentoonstelling in Chicago en ontdekte dat er een gebouw gewijd was aan vrouwenarbeid. Het Nederlandse gedeelte was tot haar schrik slecht vertegenwoordigd. Dit gaf haar het inzicht om er zelf iets mee te doen. Terug in Nederland ging ze ijverig aan de slag en werd presidente van de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid die in 1898 moest plaatsvinden tezamen met de inhuldiging van koningin Wilhelmina. In augustus 1897 reisde Cécile naar België voor het Internationaal Feministisch Congres. Ze vond de vrouwen die spraken erg indrukwekkend door hun elegantie en zag duidelijk voor zich hoe de vrouwenkwestie in Nederland moest worden aangepakt: fatsoenlijk baanbrekend. En dat werd het. Paul had een locatie en een tijdelijke tentoonstellingsruimte georganiseerd.
'Vrouwenemancipatie is het recht voor ons om te leven niet net als een man, maar evengoed als een man, niet meer aan alle zijden belemmerd!' - Cécile de Jong van Beek en Donk
Rond deze tijd publiceerde Cécile haar papieren tentoonstelling. Hilda van Suylenburg kwam in druk en het sloeg in als een bom. Een jarenlang verzamelen van verhalen, uit haar eigen leven of bij vrienden en kennissen, zorgde voor een monumentaal werk dat uiteenzet hoe vrouwen zijn achtergesteld tegenover de man. De bom was te horen in de huiskamers, in de kranten en zelfs in de Tweede Kamer. Emancipatie was door Cécile niet meer ridicuul en excentriek maar werd steeds meer gedragen door de hele samenleving.
Op 9 juli 1898 was de opening van de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in Den Haag. Koetsen met wapenschilden reden af en aan om de 600 aanwezigen af te zetten. Vertegenwoordiging van het koninklijk huis, de voltallige regering, de Haagse gemeenteraad, de Pauselijke nuntius, diplomatieke gezanten, militaire autoriteiten, sympathisanten en bewonderaars en zelfs de prins van Soerakarta. In haar openingsrede zei Cécile dat de meeste aanwezige vrouwen niet weten wat werken is omdat ze werken verwarden met hulpvaardigheid en enthousiasme. Het kwam door hun te chique opvoeding.
Wakkerschudden is wat Cécile heeft gedaan met haar boek en de tentoonstelling. “Hier lag de didactische roman waar de vrouwenbeweging al zo lang op wachtte! Pas nu kon het feminisme binnendringen in de kamers van jonge vrouwen die nog sliepen achter zware gordijnen” werd geschreven in Belang en recht. Cécile zelf gebruikte dezelfde ontwaakmetafoor voor haar tentoonstelling: “Wakkerschudden, opwekken tot belangstellen en medevoelen, tot onderzoeken en nadenken, dát is wat wij willen!”
Céciles boek 'Hilda van Suylenburg' is een feministische klassieker, die verkrijgbaar is bij de boekhandel (ISBN 9789491618437 paperback €25,50)
Sebastiaan Coops is een historicus gespecialiseerd in koloniale en wereldgeschiedenis. Tijdens zijn studie geschiedenis en Azië-studies aan de Universiteit Leiden heeft hij zich veel beziggehouden met Nederlandse koloniale geschiedenis, met een bijzondere interesse in materiële geschiedenis. Je kunt hem daarom een echte verzamelaar noemen. Dat kun je ook bij hem thuis zien, waar hij een grote collectie oude prenten heeft over historische onderwerpen.
- ENGLISH BELOW -
If Virginia Woolf had been Dutch, she would have been named Cécile de Jong van Beek en Donk (1866-1944). Cécile was one of the two daughters of the aristocratic De Jong family, who owned a country estate in Beek and Donk in North Brabant. Together with her sister Elsa, they were planning to make a significant contribution to women's emancipation in the Netherlands.
Cécile married Adriaan Goekoop, a well-known and wealthy real estate magnate from The Hague. However, she found the name Adriaan unappealing and referred to him as Paul. Their marriage remained loveless and inspired Cécile to take action for what she wanted: women's rights.
Around 1893, Cécile began working on her monumental novel, Hilda van Suylenburg, which would become the most widely read Dutch feminist novel. In many ways, Hilda, the protagonist of the book, resembles Cécile and her sister Elsa. Hilda's life is superficial and focused on seeking amusement and a good marriage partner. She finds a friend in a female doctor, Corona van Oven, and decides to study. Cécile, who had been living in The Hague for three years, was fed up with this empty life. She also found her own female doctor, Catharine van Tussenbroek from Amsterdam, who inspired her to become more involved in the fight for women's rights. Just like Hilda, Cécile's sister Elsa was studying law at the time, and would have been the first Dutch woman to graduate from this field if she had succeeded. Unfortunately, she did not.
Everything changed during their trip to the United States in 1893. They visited the World's Fair in Chicago and discovered that there was a building dedicated to women's work. The Dutch contribution was woefully underrepresented, which gave her the insight to take action herself. Back in the Netherlands, she threw herself into the task and became the president of the National Exhibition of Women's Work, which was scheduled to take place in 1898 alongside the coronation of Queen Wilhelmina.
In August 1897, Cécile traveled to Belgium for the International Feminist Congress. She was impressed by the women speakers' elegance and saw clearly how women's rights should be addressed in the Netherlands: decently and boldly. And that's exactly what happened. Paul had organized a location and a temporary exhibition space.
'‘Women's emancipation is the right for us to live not like a man, but equally like a man, no longer obstructed on all sides!’ - Cécile de Jong van Beek en Donk
Around this time, Cécile finished her paper exhibition. Hilda van Suylenburg was published and it was a huge success. Collecting stories from her own life or from friends and acquaintances over several years resulted in a monumental work that explains how women have been held back by men. The impact was felt in living rooms, newspapers, and even the House of Representatives. Emancipation was no longer ridiculed or eccentric but was increasingly accepted by society as a whole.
On July 9, 1898, the National Exhibition of Women's Work opened in The Hague. Coaches with coats of arms drove up and down to drop off the 600 guests. Representatives from the royal family, the government, the city council of The Hague, the Papal nuncio, diplomatic envoys, military authorities, sympathizers, admirers, and even the Prince of Soerakarta were present. In her opening speech, Cécile said that most women present didn't know what work means because they confuse work with helpfulness and enthusiasm, due to their refined upbringing.
Cécile has awakened people with her book and exhibition. "Here lies the didactic novel that women's movement has been waiting for! Only now can feminism penetrate into the rooms of young women who are still sleeping behind thick curtains" was written in Belang en Recht. Cécile herself used the same wake-up metaphor for her exhibition: "Awaken people, stir them to investigate and empathise, to investigate and think critically – that is what we want!"
Céciles book ‘Hilda van Suylenburg’ is a feminist classic, available at bookshops (ISBN 9789491618437 paperback €25.50)
Sebastiaan Coops is a historian specialising in colonial and world history. While studying history and Asia studies at Leiden University, he focused a lot on Dutch colonial history, with a particular interest in material history. You can therefore call him a real collector. You can also see that at his home, where he has a large collection of old prints on historical subjects.
Comentários